Materiały zawarte w publikacji:
tabela 3.2 - Autorska propozycja klasyfikacji rodzajów ryzyka operacyjnego
tabela 3.3 - Charakterystyka rodzajów ryzyka operacyjnego
Tabela 3.3. Charakterystyka rodzajów ryzyka operacyjnego
| Przyczyny | Mechanizm realizowania | Skutki | Przykłady |
|---|---|---|---|
| Ryzyko katastrof naturalnych | |||
| Naturalne, przyrodnicze | Opisany przez nauki przyrodnicze | Od przyrodniczych (zmiany w środowisku naturalnym), przez społeczne, po dotyczące pojedynczych osób, podmiotów czy lokalizacji |
|
| Ryzyko terroryzmu | |||
| Społeczne i psychologiczne | Opisany przez nauki społeczne | Od społecznych po dotyczące pojedynczych osób, podmiotów czy lokalizacji |
|
| Ryzyko zewnętrznego zakłócenia funkcjonalnego środowiska pracy | |||
| Zewnętrzne wobec funkcjonowania organizacji, często nieznane organizacji | Bez bezpośredniego związku z normalną działalnością organizacji, odcinający ją jednak od powiązań zewnętrznych | Niedestrukcyjne ograniczenie możliwości normalnego działania |
|
| Ryzyko wewnętrznego zakłócenia funkcjonalnego środowiska pracy | |||
| Zaniedbania w zakresie stosunków i warunków pracy | Zerwanie relacji wewnętrznych (między komórkami lub stanowiskami) warunkujących przebieg procesów w organizacji | Niedestrukcyjne ograniczenie możliwości pełnej normalnej realizacji funkcji organizacji |
|
| Ryzyko zakłócenia fizycznego środowiska pracy | |||
| Niedostatek zabezpieczeń przed czynnikami oddziaływania na środowisko pracy | Przekroczenie granic tolerancji | Ograniczenie możliwości normalnej pracy w odniesieniu do pracowników lub urządzeń o specjalnych wymaganiach |
|
| Ryzyko zakłócenia technicznego środowiska pracy | |||
| Zużycie lub wada ukryta | Postępujące pogarszanie parametrów jakościowych lub nagłe ich przekroczenie | Ograniczenie możliwości normalnej pracy |
|
| Ryzyko zakłócenia informatycznego środowiska pracy | |||
| Podobnie jak wyżej, dotyczy specyficznych przypadków ryzyka technicznego związanych z systemami informatycznymi |
|
||
| Ryzyko braku kompetencji | |||
| Niewłaściwy dobór pracownika do zadań lub nienadążanie pracownika za dynamiką wyzwań zawodowych | Nieprofesjonalna ocena przesłanek działania lub podejmowania decyzji | Błędne działania lub decyzje o skutkach prawnych, materialnych, finansowych, reputacyjnych |
|
| Ryzyko braku rezerw osobowych | |||
| Niewłaściwe planowanie zadań i zasobów | Stopniowe lub nagłe wyczerpanie potrzebnej obsady osobowej | Niemożność pełnego wykonywania zadań |
|
| Ryzyko fluktuacji kadr | |||
| Niewłaściwe warunki pracy, niewłaściwa ocena sytuacji na rynku pracy | Poszukiwanie przez pracowników innego miejsca zatrudnienia | Niemożność zapewnienia odpowiedniej jakości, rozmiaru lub wydajności wykonywanej pracy |
|
| Ryzyko relatywizmu interpretacji | |||
| Brak jednoznacznej komunikacji lub niedostatek informacji | Działania rozpoczynane z pozycji obiektywnie właściwych, ale prowadzone w kierunku lub w sposób nieodpowiedni | Działania nieadekwatne do obiektywnych okoliczności |
|
| Ryzyko złej woli pracownika | |||
| Niewłaściwy pod względem etycznym dobór pracowników do odpowiedzialnych zadań | Wykorzystanie uprawnień stanowiska pracy lub niedostatecznej ochrony/kontroli do działań sprzecznych z interesem pracodawcy | Straty materialne lub reputacyjne w działalności pracodawcy |
|
| Ryzyko rutyny (skostnienia) | |||
| Długotrwałe wykonywanie tych samych zadań lub czynności | Stopniowe wykształcanie działania odruchowego | Działanie odruchowew sytuacji, która wymaga postępowania szczególnego |
|
| Ryzyko braku funkcjonalności | |||
| Granice funkcjonalności organizacji | Niemożność wykonania nowego zadania, pozornie podobnego do poprzednich | Niemożność wywiązania się z zadania |
|
| Ryzyko braku rezerw materialnych | |||
| Niewłaściwe planowanie zadań i zasobów | Brak zasobów stwierdzony już w trakcie wykonywania zadania | Niemożność wywiązania się z zadania |
|
| Ryzyko ubocznych skutków | |||
| Niedostateczna znajomość kontekstu zadania | Działanie powoduje dodatkowe i niekoniecznie od razu jawne efekty o niekorzystnym charakterze | Straty materialne lub reputacyjne i odpowiedzialność za straty stron trzecich |
|
| Ryzyko zużywania się | |||
| Ograniczona trwałość poszczególnych zasobów | Zużywanie się zasobów prowadzące do przekroczenia granic tolerancji | Niemożność wywiązania się z zadania |
|
| Ryzyko nietrafności wydatków | |||
| Niedostatek kompetencji | Błędna ocena przesłanek decyzyjnych | Straty jako wynik błędnych decyzji |
|
| Ryzyko nadmiernych wydatków | |||
| Niedostatek kompetencji | Błędna ocena przesłanek decyzyjnych | Zawyżony poziom wydatków |
|
| Ryzyko wyczerpania środków | |||
| Niewłaściwe planowanie zadań i zasobów finansowych | W toku działania zasoby finansowe są wyczerpywane bez możliwości odpowiednio szybkiego ich uzupełnienia | Utrata płynności |
|
| Ryzyko braku pełnej treści informacji | |||
| Brak kompetencji lub brak dostępu do właściwych źródeł informacji | Brak informacji w toku podjętego działania wymagającego takiej informacji | Niemożność wywiązania się z zadania |
|
| Ryzyko nienadążania informacji za rozwojem | |||
| Brak kompetencji lub niedostatki w aktualizacji informacji | Brak aktualnej informacji w toku podjętego działania wymagającego takiej informacji | Niemożność wywiązania się z zadania lub wykonanie go w warunkach niepełnej informacji |
|
| Ryzyko niedostępności informacji | |||
| Brak dostępu do właściwych źródeł informacji | Brak informacji w toku podjętego działania wymagającego takiej informacji | Niemożność wywiązania się z zadania lub wykonanie go w warunkach niepełnej informacji |
|
| Ryzyko zniekształcenia informacji | |||
| Brak dostatecznych kompetencji | Błędne interpretowanie informacji | Zła lub ograniczona jakość działania |
|
| Ryzyko incydentu (awarii) | |||
| Podatności w zorganizowaniu działania lub w zasobach organizacji | Interakcja zagrożeń dla prawidłowego działania z podatnościami | Niemożność utrzymania dotychczasowej organizacji działania |
|
| Ryzyko braku potencjału organizacyjnego | |||
| Brak dostatecznych kompetencji w zakresie organizacji i zarządzania | Niewłaściwe planowanie zadań i zasobów | Niemożność lub ograniczona zdolność do wywiązania się z zadania |
|
| Ryzyko prymatu bezpieczeństwa nad skutecznością | |||
| Formalizm w interpretacji przepisów i standardów dobrych praktyk | Coraz staranniejsze przestrzeganie reguł formalnych doprowadza do ograniczania, a nawet sparaliżowania tego działania | Nieefektywne działanie |
|
Źródło: Zawiła-Niedźwiecki J. [2013], Zarządzanie ryzykiem operacyjnym w zapewnianiu ciągłości działania organizacji.