• Wstęp (13)
• 1. Wprowadzenie (15)
  • 1.1. Co to jest bezpieczeństwo informacji? (17)
  • 1.2. Dlaczego zapewnianie bezpieczeństwa informacji jest potrzebne? (18)
  • 1.3. Cele, strategie i polityki w zakresie bezpieczeństwa informacji (19)
  • 1.4. Czynniki decydujące o bezpieczeństwie systemów informacyjnych (21)
  • 1.5. Jak określać wymagania bezpieczeństwa? (22)
  • 1.6. Zarządzanie bezpieczeństwem informacji (24)
  • 1.7. Standardy związane z zarządzaniem bezpieczeństwem systemów informacyjnych (30)
  • 1.8. Zarządzanie ryzykiem a zarządzanie bezpieczeństwem informacji (38)
  • 1.9. Punkt wyjścia zapewniania bezpieczeństwa informacji (41)
  • 1.10. Krytyczne czynniki sukcesu (42)
• 2. Zarządzanie ryzykiem systemów informacyjnych (43)
  • 2.1. Nazewnictwo związane z zarządzaniem ryzykiem (45)
    • 2.1.1. Pojęcia podstawowe (45)
    • 2.1.2. Nazewnictwo modelu zarządzania ryzykiem (46)
  • 2.2. Struktura ryzyka (47)
    • 2.2.1. Ryzyko polityczne (47)
    • 2.2.2. Ryzyko organizacyjne (48)
    • 2.2.3. Ryzyko operacyjne (49)
  • 2.3. Czynniki ryzyka systemów informacyjnych (55)
    • 2.3.1. Ludzie (55)
    • 2.3.2. Procesy i systemy (56)
      • 2.3.2.1. Systemy teleinformatyczne (57)
      • 2.3.2.2. Dokumentacja wewnętrzna i zewnętrzna (58)
      • 2.3.2.3. Lokalizacja (58)
    • 2.3.3. Zdarzenia zewnętrzne (59)
      • 2.3.3.1. Zdarzenia przewidywalne i nieprzewidywalne (59)
      • 2.3.3.2. Zlecanie czynności na zewnątrz (outsourcing) (60)
  • 2.4. Procesy zarządzania ryzykiem systemów informacyjnych (61)
  • 2.5. Ustalenie oczekiwań wobec zarządzania ryzykiem (64)
    • 2.5.1. Podstawowe kryteria oceny ryzyka systemów informacyjnych (65)
    • 2.5.2. Zakres i granice procesu zarządzania ryzykiem systemów informacyjnych (66)
    • 2.5.3. Organizacja zarządzania ryzykiem systemów informacyjnych (67)
  • 2.6. Zarządzanie zasobami i aktywami systemów informacyjnych (67)
    • 2.6.1. Zapewnianie zasobów i aktywów oraz odpowiedzialność za nie (69)
      • 2.6.1.1.Inwentaryzacja zasobów i aktywów (71)
      • 2.6.1.2. Własność zasobów (73)
      • 2.6.1.3. Akceptowalne użycie zasobów (73)
    • 2.6.2. Klasyfikacja informacji (74)
      • 2.6.2.1. Zalecenia do klasyfikacji (74)
      • 2.6.2.2. Oznaczanie informacji i postępowanie z informacjami (75)
    • 2.6.3. Wartość biznesowa aktywów, zwłaszcza informacji (76)
  • 2.7. Szacowanie ryzyka systemów informacyjnych (79)
    • 2.7.1. Analiza ryzyka systemów informacyjnych (80)
      • 2.7.1.1. Identyfikacja ryzyka (80)
      • 2.7.1.2. Oszacowanie (wycena) ryzyka (91)
    • 2.7.2. Ocena ryzyka systemów informacyjnych (97)
  • 2.8. Postępowanie z ryzykiem systemów informacyjnych (98)
    • 2.8.1. Unikanie ryzyka (103)
    • 2.8.2. Przeniesienie ryzyka (104)
    • 2.8.3. Utrzymanie/akceptowanie ryzyka (105)
    • 2.8.4. Redukcja ryzyka (105)
    • 2.8.5. Środki sterowania bezpieczeństwem (106)
    • 2.8.6. Środki łagodzenia ryzyka (przeciwdziałanie) (108)
    • 2.8.7. Strategia łagodzenia ryzyka (115)
  • 2.9. Akceptacja ryzyka przez kierownictwo (116)
  • 2.10. Informowanie o ryzyku (117)
  • 2.11. Monitorowanie i przegląd ryzyka (118)
  • 2.12. Kluczowe role w procesie zarządzania ryzykiem (120)
• 3. Zarządzanie ryzykiem w projektach systemów informacyjnych (124)
  • 3.1. Wprowadzenie (124)
  • 3.2. Kryteria sukcesu projektu (125)
  • 3.3. Procesy zarządzania ryzykiem projektowym (126)
  • 3.4. Planowanie zarządzania ryzykiem projektowym (128)
  • 3.5. Identyfikacja zagrożeń (130)
  • 3.6. Analiza ryzyka (131)
  • 3.7. Szacowanie prawdopodobieństwa i skutku ryzyka (131)
  • 3.8. Planowanie reakcji na ryzyko (134)
  • 3.9. Sterowanie ryzykiem (135)
  • 3.10. Monitorowanie ryzyka (136)
• 4. Zarządzanie reakcją na incydenty związane z naruszaniem bezpieczeństwa informacji (137)
  • 4.1. Podstawowe zagadnienia i korzyści związane z zarządzaniem incydentami (138)
  • 4.2. Przykłady incydentów związanych z naruszaniem bezpieczeństwa informacji (140)
  • 4.3. Procedury w zarządzaniu incydentami (142)
    • 4.3.1. Planowanie i przygotowanie (142)
    • 4.3.2. „Stosowanie” - wdrożenie i eksploatacja (153)
    • 4.3.3. Przegląd (170)
    • 4.3.4. Doskonalenie (172)
• 5. System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji (SZBI) (174)
  • 5.1. Ustanowienie SZBI (176)
    • 5.1.1. Zakres i granice SZBI (176)
    • 5.1.2. Polityka bezpieczeństwa i jej akceptacja przez kierownictwo (177)
    • 5.1.3. Polityka bezpieczeństwa informacji (178)
    • 5.1.4. Dokument polityki bezpieczeństwa informacji (179)
    • 5.1.5. Przegląd polityki bezpieczeństwa informacji (180)
    • 5.1.6. Strategia zarządzania ryzykiem (181)
  • 5.2. Wdrożenie i eksploatacja SZBI (182)
  • 5.3. Monitorowanie i przegląd SZBI (182)
  • 5.4. Utrzymanie i doskonalenie SZBI (182)
  • 5.5. Organizacja zapewniania bezpieczeństwa informacji (183)
    • 5.5.1. Organizacja wewnętrzna (183)
      • 5.5.1.1. Zaangażowanie kierownictwa w zapewnianie bezpieczeństwa informacji (184)
      • 5.5.1.2. Koordynacja zarządzania zapewnianiem bezpieczeństwa informacji (184)
      • 5.5.1.3. Przypisanie odpowiedzialności w zakresie zapewniania bezpieczeństwa informacji (185)
      • 5.5.1.4. Proces autoryzacji środków przetwarzania informacji (186)
      • 5.5.1.5. Umowy o zachowaniu poufności (186)
      • 5.5.1.6. Kontakty z organami władzy (187)
      • 5.5.1.7. Kontakty z grupami zaangażowanymi w zapewnianie bezpieczeństwa (187)
      • 5.5.1.8. Niezależne przeglądy bezpieczeństwa informacji (188)
    • 5.5.2. Strony zewnętrzne (188)
      • 5.5.2.1. Ryzyko związane ze stronami zewnętrznymi (189)
      • 5.5.2.2. Bezpieczeństwo w kontaktach z klientami (190)
      • 5.5.2.3. Bezpieczeństwo w umowach ze stroną trzecią (191)
  • 5.6. Bezpieczeństwo zasobów ludzkich (194)
    • 5.6.1. Przed zatrudnieniem (195)
      • 5.6.1.1. Role i zakresy odpowiedzialności (196)
      • 5.6.1.2. Postępowanie sprawdzające (196)
      • 5.6.1.3. Zasady zatrudnienia (197)
    • 5.6.2. Podczas zatrudnienia (198)
      • 5.6.2.1. Odpowiedzialność kierownictwa (199)
      • 5.6.2.2. Uświadamianie, kształcenie i szkolenia z zakresu bezpieczeństwa informacji (200)
      • 5.6.2.3. Postępowanie dyscyplinarne (200)
    • 5.6.3. Zakończenie lub zmiana zatrudnienia (201)
      • 5.6.3.1. Odpowiedzialność związana z zakończeniem zatrudnienia (201)
      • 5.6.3.2. Zwrot zasobów (202)
      • 5.6.3.3. Odebranie praw dostępu (202)
  • 5.7. Bezpieczeństwo fizyczne i środowiskowe (203)
    • 5.7.1. Obszary bezpieczne (205)
      • 5.7.1.1. Fizyczna granica obszaru bezpiecznego (206)
      • 5.7.1.2. Środki ochrony fizycznego wejścia (207)
      • 5.7.1.3. Zabezpieczanie biur, pomieszczeń i urządzeń (207)
      • 5.7.1.4. Ochrona przed zagrożeniami zewnętrznymi i środowiskowymi (208)
      • 5.7.1.5. Praca w obszarach bezpiecznych (208)
      • 5.7.1.6. Obszary publicznie dostępne dla dostaw i załadunku (209)
    • 5.7.2. Bezpieczeństwo wyposażenia (209)
      • 5.7.2.1. Rozmieszczenie i ochrona wyposażenia (210)
      • 5.7.2.2. Systemy wspomagające przetwarzanie informacji (210)
      • 5.7.2.3. Bezpieczeństwo okablowania (211)
      • 5.7.2.4. Bezpieczna konserwacja sprzętu (212)
      • 5.7.2.5. Bezpieczeństwo wyposażenia znajdującego się poza siedzibą organizacji (212)
      • 5.7.2.6. Bezpieczne usuwanie lub ponowne wykorzystanie wyposażenia (213)
      • 5.7.2.7. Wynoszenie mienia (213)
  • 5.8. Zarządzanie eksploatacją i komunikacją SZBI (214)
    • 5.8.1. Procedury eksploatacyjne i odpowiedzialność (214)
      • 5.8.1.1. Dokumentowanie procedur eksploatacyjnych (214)
      • 5.8.1.2. Zarządzanie zmianami (215)
      • 5.8.1.3. Rozdzielanie obowiązków (216)
      • 5.8.1.4. Oddzielanie środowisk rozwojowych, testowych i eksploatacyjnych (216)
    • 5.8.2. Zarządzanie usługami dostarczanymi przez strony trzecie (217)
      • 5.8.2.1. Bezpieczne dostarczanie usług (218)
      • 5.8.2.2. Monitorowanie i przegląd usług strony trzeciej (218)
      • 5.8.2.3. Bezpieczne zarządzanie zmianami usług strony trzeciej (219)
    • 5.8.3. Planowanie i odbiór systemów (219)
      • 5.8.3.1. Zarządzanie pojemnością systemów (220)
      • 5.8.3.2. Akceptacja systemu (220)
    • 5.8.4. Ochrona przed kodem złośliwym i nadzór nad kodem mobilnym (221)
      • 5.8.4.1. Środki ochrony przed kodem złośliwym (222)
      • 5.8.4.2. Środki nadzoru nad kodem mobilnym (224)
    • 5.8.5. Kopie zapasowe (224)
    • 5.8.6. Zarządzanie bezpieczeństwem sieci (226)
      • 5.8.6.1. Systemy ochrony sieci (227)
      • 5.8.6.2. Bezpieczeństwo usług sieciowych (227)
    • 5.8.7. Obsługa nośników danych i dokumentacji (228)
      • 5.8.7.1. Zarządzanie nośnikami wymiennymi (229)
      • 5.8.7.2. Usuwanie nośników (229)
      • 5.8.7.3. Procedury postępowania z informacjami (230)
      • 5.8.7.4. Bezpieczeństwo dokumentacji systemowej (230)
    • 5.8.8. Wymiana informacji (231)
      • 5.8.8.1. Polityka i procedury wymiany informacji (231)
      • 5.8.8.2. Umowy o wymianie informacji (233)
      • 5.8.8.3. Transportowanie fizycznych nośników informacji (234)
      • 5.8.8.4. Wiadomości elektroniczne (234)
      • 5.8.8.5. Systemy informacyjne organizacji (235)
    • 5.8.9. Usługi handlu elektronicznego (236)
      • 5.8.9.1. Handel elektroniczny (236)
      • 5.8.9.2. Transakcje on-line (238)
      • 5.8.9.3. Informacje dostępne publicznie (238)
  • 5.9. Kontrola dostępu (239)
    • 5.9.1. Wymagania biznesowe i polityka kontroli dostępu (241)
    • 5.9.2. Zarządzanie dostępem użytkowników (243)
      • 5.9.2.1. Rejestracja użytkowników (244)
      • 5.9.2.2. Zarządzanie przywilejami (245)
      • 5.9.2.3. Zarządzanie hasłami użytkowników (246)
      • 5.9.2.4. Przeglądy praw dostępu użytkowników (246)
    • 5.9.3. Odpowiedzialność użytkowników (247)
      • 5.9.3.1. Używanie haseł (247)
      • 5.9.3.2. Pozostawianie sprzętu użytkownika bez opieki (251)
      • 5.9.3.3. Polityka czystego biurka i czystego ekranu (251)
    • 5.9.4. Kontrola dostępu do sieci (252)
      • 5.9.4.1. Zasady korzystania z usług sieciowych (252)
      • 5.9.4.2. Uwierzytelnianie użytkowników przy połączeniach zewnętrznych (253)
      • 5.9.4.3. Identyfikacja urządzeń w sieciach (254)
      • 5.9.4.4. Ochrona zdalnych portów diagnostycznych i konfiguracyjnych (254)
      • 5.9.4.5. Rozdzielanie sieci (255)
      • 5.9.4.6. Kontrola połączeń sieciowych (256)
      • 5.9.4.7. Kontrola rutingu w sieciach (256)
    • 5.9.5. Kontrola dostępu do systemów operacyjnych (256)
      • 5.9.5.1. Procedury bezpiecznego logowania się (257)
      • 5.9.5.2. Identyfikacja i uwierzytelnianie użytkowników (258)
      • 5.9.5.3. System zarządzania hasłami (259)
      • 5.9.5.4. Użycie systemowych programów narzędziowych (259)
      • 5.9.5.5. Zamykanie sesji po określonym czasie (260)
      • 5.9.5.6. Ograniczanie czasu trwania połączenia (260)
    • 5.9.6. Kontrola dostępu do informacji i aplikacji (261)
      • 5.9.6.1. Ograniczanie dostępu do informacji (261)
      • 5.9.6.2. Izolowanie systemów wrażliwych (261)
    • 5.9.7. Przetwarzanie mobilne i praca na odległość (262)
      • 5.9.7.1. Przetwarzanie i komunikacja mobilna (262)
      • 5.9.7.2. Praca zdalna (263)
  • 5.10. Pozyskiwanie, rozwój i utrzymanie systemów informacyjnych (265)
    • 5.10.1. Wymagania bezpieczeństwa systemów informacyjnych (265)
    • 5.10.2. Poprawne przetwarzanie w aplikacjach (266)
      • 5.10.2.1. Potwierdzanie poprawności danych wejściowych (266)
      • 5.10.2.2. Kontrola przetwarzania wewnętrznego (267)
      • 5.10.2.3. Integralność wiadomości (268)
      • 5.10.2.4. Potwierdzanie poprawności danych wyjściowych (268)
    • 5.10.3. Zabezpieczenia kryptograficzne (268)
      • 5.10.3.1. Zasady korzystania z zabezpieczeń kryptograficznych (269)
      • 5.10.3.2. Zarządzanie kluczami (270)
    • 5.10.4. Bezpieczeństwo plików systemowych (271)
      • 5.10.4.1. Zabezpieczanie eksploatowanego oprogramowania (271)
      • 5.10.4.2. Ochrona systemowych danych testowych (273)
      • 5.10.4.3. Kontrola dostępu do kodów źródłowych programów (273)
    • 5.10.5. Bezpieczeństwo w procesach rozwojowych i obsługi informatycznej (274)
      • 5.10.5.1. Procedury kontroli zmian (274)
      • 5.10.5.2. Techniczny przegląd aplikacji po zmianach w systemie) operacyjnym (275)
      • 5.10.5.3. Ograniczenia dotyczące zmian w pakietach oprogramowania (276)
      • 5.10.5.4. Wyciek informacji (276)
      • 5.10.5.5. Prace rozwojowe nad oprogramowaniem powierzone firmie zewnętrznej (277)
  • 5.11. Wymagania dotyczące dokumentacji (277)
    • 5.11.1. Nadzór nad dokumentami (278)
    • 5.11.2. Nadzór nad zapisami (279)
• 6. Zarządzanie zapewnianiem ciągłości działania (280)
  • 6.1. Osadzenie zapewniania ciągłości działania w kulturze organizacji (280)
  • 6.2. Zrozumienie istoty działania organizacji (292)
    • 6.2.1. Wprowadzenie procesu systematycznego zarządzania zapewnianiem ciągłości działania (292)
    • 6.2.2. Generalna analiza wpływu zakłóceń na działalność (297)
    • 6.2.3. Identyfikacja, analiza i ocena ryzyka ogólnego (299)
    • 6.2.4. Bezpieczeństwo informacji i ciągłość działania systemów informatycznych a zapewnianie ciągłości działania organizacji (302)
  • 6.3. Określanie strategii zarządzania zapewnianiem ciągłości działania (303)
  • 6.4. Opracowywanie i wdrażanie rozwiązań zapewniania ciągłości działania (305)
    • 6.4.1. Analiza ryzyka operacyjnego i mapa zakłóceń (305)
    • 6.4.2. Opracowywanie regulaminów, procedur, instrukcji (307)
    • 6.4.3. Projektowanie scenariuszy awaryjnych (309)
    • 6.4.4. Wdrażanie przyjętego postępowania z zakłóceniami (310)
  • 6.5. Testowanie, utrzymywanie i audyt rozwiązań zapewniania ciągłości działania (312)
    • 6.5.1. Testowanie (312)
    • 6.5.2. Utrzymywanie (312)
    • 6.5.3. Audyt (314)
• 7. Odpowiedzialność kierownictwa organizacji (315)
  • 7.1. Zaangażowanie kierownictwa (315)
  • 7.2. Szkolenie, uświadamianie i kompetencje pracowników (317)
• 8. Monitorowanie bezpieczeństwa (319)
  • 8.1. Monitorowanie i przeglądy SZBI (320)
    • 8.1.1. Niezależne przeglądy bezpieczeństwa informacji (321)
    • 8.1.2. Dzienniki zdarzeń (322)
    • 8.1.3. Monitorowanie wykorzystywania systemu (322)
    • 8.1.4. Ochrona informacji zawartych w dziennikach zdarzeń (323)
    • 8.1.5. Dzienniki zdarzeń administratora i operatora (324)
    • 8.1.6. Rejestrowanie błędów (324)
    • 8.1.7. Synchronizacja zegarów (325)
    • 8.1.8. Monitorowanie i przegląd usług strony trzeciej (325)
    • 8.1.9. Zgodność przeglądów z politykami bezpieczeństwa i standardami oraz zgodność techniczna (326)
  • 8.2. Przeglądy realizowane przez kierownictwo (327)
    • 8.2.1. Dane wejściowe do przeglądu (327)
    • 8.2.2. Wyniki przeglądu (327)
• 9. Audyty SZBI (329)
  • 9.1. Audyty systemów informacyjnych (330)
    • 9.1.1. Bezpieczne prowadzenie audytu (330)
    • 9.1.2. Ochrona narzędzi audytu (330)
  • 9.2. Audyty wewnętrzne SZBI (331)
  • 9.3. Procesy audytowe (332)
    • 9.3.1. Etap przygotowawczy audytu (332)
      • 9.3.1.1. Spotkanie wstępne (332)
      • 9.3.1.2. Seminarium dla gremiów kierowniczych organizacji (333)
    • 9.3.2. Etap wykonawczy audytu (333)
      • 9.3.2.1. Ścieżka formalna audytu (333)
      • 9.3.2.2. Ścieżka techniczna audytu (334)
    • 9.3.3. Etap sprawozdawczy audytu (335)
      • 9.3.3.1. Opracowanie dokumentu końcowego (335)
      • 9.3.3.2. Przekazanie zleceniodawcy zbioru dokumentów audytowych (335)
• 10. Doskonalenie SZBI (336)
  • 10.1. Ciągłe doskonalenie (336)
  • 10.2. Działania korygujące (336)
  • 10.3. Działania zapobiegawcze (336)
• 11. Zgodność z przepisami prawa (338)
  • 11.1. Ustalenie odpowiednich przepisów prawa (338)
  • 11.2. Prawo do własności intelektualnej (338)
  • 11.3. Ochrona zapisów w organizacji (339)
  • 11.4. Ochrona danych osobowych i prywatność informacji dotyczących osób fizycznych (341)
  • 11.5. Zapobieganie nadużywaniu środków przetwarzania informacji (341)
  • 11.6. Regulacje dotyczące zabezpieczeń kryptograficznych (342)
  • 11.7. Sprawdzanie zgodności technicznej (343)
• 12. Terminologia (344)
  • 12.1. Pojęcia i definicje (345)
  • 12.2. Akronimy (373)
• Bibliografia (388)

Materiały zawarte w książce: