tabela 2.1. - Struktura zarządzania ryzykiem

Tabela 2.8. Systematyka zdarzeń operacyjnych

Kategorie zdarzeń operacyjnych	Rodzaje zdarzeń w ramach kategorii	Przykłady zdarzeń operacyjnych
I Oszustwo wewnętrzne - straty z tytułu działań mających na celu zamierzone oszustwo, sprzeniewierzenie własności lub obejście regulacji, prawa lub polityki spółki, z wyłączeniem zdarzeń z zakresu różnicowania i dyskryminacji, dotyczące co najmniej jednej osoby wewnętrznej.	1. Działania nieuprawnione	działania nierejestrowane (zamierzone) nieautoryzowane transakcje (poniesiona strata) błędna wycena transakcji (zamierzona)
	2. Kradzież i oszustwo	oszustwo kradzież, wymuszenie, defraudacja, rabunek sprzeniewierzenie aktywów zamierzone zniszczenie aktywów fałszerstwo przemyt przejęcie tożsamości, mistyfikacja, itp. niezgodności podatkowe, unikanie podatków (umyślne) przekupstwo, łapówkarstwo działalność na korzyść własną (nie na rachunek firmy)
II Oszustwo zewnętrzne - straty z tytułu działań mających na celu zamierzone oszustwo, sprzeniewierzenie własności lub obejście regulacji, prawa przez osobę trzecią.	1. Kradzież i oszustwo.	kradzież, rabunek fałszerstwo oszustwo czekowe
	2. Bezpieczeństwo systemów.	hakerstwo kradzież informacji (poniesiona strata)
III Praktyka kadrowa i bezpieczeństwo pracy - straty wynikające z działań Organizacji niezgodnych z prawem pracy, przepisami BHP, porozumieniami zawartymi z pracownikami, lub z wypłat roszczeń z tytułu odszkodowań za wypadki przy pracy oraz zdarzeń z zakresu różnicowania i dyskryminacji.	1. Stosunki pracownicze	zdarzenia związane z wypłatą odszkodowań z tytułu wypłat wynagrodzeń, rozwiązywania umów o pracę, nieprzestrzegania przepisów prawa pracy przez organizację, zorganizowane działania związków zawodowych (strajki, protesty) ujawnianie danych osobowych pracowników nieobecność kluczowych pracowników w pracy
	2. Bezpieczeństwo środowiska pracy	wypadki na terenie administrowanym przez organizację wypadki przy pracy z powodu nieprzestrzegania przez organizację przepisów BHP i ppoż. inne zdarzenia skutkujące wypłatami odszkodowań dla pracowników
	3. Podziały i dyskryminacja	wszelkie typy dyskryminacji pracowników (ze względu na wiek, płeć, przekonania, przynależność do partii politycznych, organizacji, związków zawodowych itp.)
IV Klienci, produkty i praktyka biznesowa - straty wynikające z niezamierzonego lub wynikającego z zaniedbania niewypełnienia zawodowych zobowiązań w stosunku do poszczególnych klientów (w tym wymagań dotyczących uczciwości i odpowiedzialności) albo też z charakteru lub struktury produktu.	1. Obsługa klientów, ujawnianie informacji o klientach, zobowiązania względem klientów	naruszenie zaufania, naruszenie wytycznych w zakresie obsługi klientów zagadnienia dostosowania, pozyskiwanie informacji (poznaj swego klienta itp.) ujawnianie informacji dotyczących klientów indywidualnych naruszenie prywatności agresywna sprzedaż agresywny handel na rachunek klienta w celu maksymalizacji prowizji nieuprawnione użycie informacji poufnej odpowiedzialność kredytodawcy
	2. Niewłaściwe praktyki biznesowe lub rynkowe	próby monopolizacji rynku manipulacje rynkiem finansowym handel na podstawie poufnych informacji (na konto organizacji) działanie poza zezwoleniem pranie pieniędzy
	3. Wady produktów	wadliwie skonstruowane produkty organizacji (w tym błędy wzorów umów, regulaminów i innych tego typu dokumentów, brak autoryzacji) błędy modeli
	4. Klasyfikacja klienta i ekspozycje	dokonywanie oceny profilu klienta niezgodnie z wytycznymi przekraczanie limitów zaangażowania względem klienta błędy oceny profilu klienta
	5. Usługi doradcze	spory o jakość działalności doradczej świadczonej przez organizację
V Uszkodzenia aktywów - straty wynikające z utraty bądź zniszczenia fizycznych aktywów w wyniku klęsk żywiołowych lub innych zdarzeń.	Klęski żywiołowe i inne zdarzenia.	straty powstałe w wyniku klęsk żywiołowych straty wynikające z działalności terrorystycznej, wandalizmu
VI Zakłócenia działalności i błędy systemów - straty wynikające z zakłóceń w działalności i błędów systemów.	Systemy	nieprawidłowe działanie sprzętu błędy oprogramowania nieprawidłowe działanie sieci telekomunikacyjnych, komputerowych, Internetu przerwy w dopływie energii elektrycznej oraz nieprawidłowe działanie urządzeń podtrzymujących zasilanie
VII Dokonywanie transakcji, dostawa oraz zarządzanie procesami - straty wynikające z błędów podczas przeprowadzania transakcji lub zarządzania procesami, jak również z relacji z kontrahentami i dostawcami	1. Wprowadzanie do systemu, wykonywanie, rozliczanie i obsługa transakcji	błędy w czasie komunikacji błędy wprowadzania, utrzymania i ładowania danych przeoczenie terminu lub niewywiązanie się z ciążącego obowiązku błędne działanie modelu lub systemu błędy księgowe, błędy atrybutów rejestracji błędy wykonania innych zadań niewykonanie dostawy błędy w procesie zarządzania zabezpieczeniami utrzymywanie danych referencyjnych
	2. Monitorowanie i sprawozdawczość	niewykonanie obowiązku sprawozdawczego sporządzenie niedokładnego sprawozdania zewnętrznego (poniesiona strata)
	3. Dokumentacja dotycząca klienta	zagubienie dokumentacji dotyczącej udzielenia, odwołania pełnomocnictwa zagubienie, niekompletność dokumentacji innej niż wymieniona wcześniej błędy w informacji na etapie pozyskania klienta
	4. Zarządzanie zasobami klientów	udzielenie dostępu do zasobów osobom nieuprawnionym wprowadzenie błędnych danych spowodowanie szkody lub straty w aktywach klienta wskutek zaniedbania
	5. Uczestnicy procesów niebędący klientami organizacji	błąd kontrahenta spory z kontrahentami
	6. Sprzedawcy i dostawcy	wadliwie sporządzone umowy o wykonywanie przez podmioty zewnętrzne czynności należących do zakresu działania organizacji oraz ich niewłaściwe realizowanie spory z sprzedawcami i dostawcami

Źródło: opracowanie własne na podstawie: [Rekomendacja M, 2004] Rekomendacja M dotycząca zarządzania ryzykiem operacyjnym w organizacjach [2004], Komisja Nadzoru Bankowego, Warszawa..

Bezpieczeństwo systemów informacyjnych

Praktyczny przewodnik zgodny z normami polskimi i międzynarodowymi

Franciszek Wołowski, Janusz Zawiła-Niedźwiecki